Natuurlijk Nieuwkoop: onderzoek mogelijkheden erfpacht

In de Gemeenteraad van 30 september kwam het nieuwe Grondbeleid van de gemeente aan de orde. In het grondbeleid legt de gemeente vast hoe zij gronden wil verkrijgen, waarvoor die gronden moeten worden ingezet en hoe die weer worden uitgegeven voor bijvoorbeeld het bouwen van woningen.

Actiever grondbeleid ten behoeve van woningbouw

De afgelopen jaren was het beleid van de gemeente te kenschetsen als faciliterend. Na de financiële crisis uit de beginjaren 10, toen we een heel actief grondbeleid hadden. Er werd veel grond aangekocht en flink wat gemeentes kwamen voor grote financiële tegenvallers te staan. Dure grond in portefeuille en geen mogelijkheden om bouwplannen te realiseren. Als reactie hierop besloot de gemeente in 2016 om veel voorzichtiger te worden bij de aankoop van gronden. Voor de woningbouwplannen binnen de gemeente is dat op dit moment niet de meeste doeltreffende aanpak. Er is momenteel grote behoefte aan woonruimte, en niet alle grond is daarvoor al in bezit van de gemeente. Kern van de nota Grondbeleid is dat er actiever geopereerd gaat worden op de grondmarkt om in de woningbehoefte te kunnen voorzien.

Instrumenten voor betere positie starters

Bij de behandeling van de nota heeft Natuurlijk Nieuwkoop aandacht gevraagd voor instrumenten die de positie van starters op de woningmarkt kunnen verbeteren. Want wij vinden dat iedere inwoner binnen een redelijke termijn een bij het inkomen passende woning moet kunnen betrekken. Overigens moet de gemeente Nieuwkoop ook woonruimte bieden aan mensen van buiten de gemeente (voor huurwoningen via de regionale woonmarkt en ook voor mensen met een vluchtelingenstatus, voor koopwoningen staat de mogelijkheid voor mensen van buiten de gemeente ook ruim open). De woonmarkt (het is inmiddels een markt geworden waar blijkbaar ook de prijs bepaald wordt) verkeert in slechte staat. Er is een groot tekort aan passende woonruimte die qua prijs past bij het inkomen van inwoners. Wachttijden lopen ernstig op: voor sociale huurwoningen is het inmiddels gemiddeld rond de 7 jaar, in sommige grote gemeenten nog veel langer. Veel mensen verdienen teveel om in aanmerking te komen voor een sociale huurwoning. Zij zijn dus aangewezen op middeldure vrije sector huur en op koopwoningen. De duurdere huur is ook echt duur: de sociale huurgrens ligt rond de 740 (ook niet mis) en de inkomensgrens is (per 1.1.2022: 40.024 voor 80% van de woningen, tot 44.655 voor 10% van de woningen en daarboven voor de resterende 10%. ) Daarnaast worden veel woningen opgekocht door (institutionele en private beleggers, die een rendement zoeken voor hun vermogen terwijl ze op de bank niets meer krijgen). Zij spelen woonruimtezoekers de huur- en koopmarkt uit. Huizen zijn duur omdat mensen wel veel kunnen lenen vanwege de lage rente en allerlei regelingen (jubelton, ruime renteaftrek, tweeverdieners-inkomens etc.) In het nieuwe grondbeleid wordt een andere aanpak voor het grondbeleid voorgestaan. In het vorige beleid was faciliterend de insteek. Nu wordt het situationeel: alles kan: actief, faciliterend, samenwerkend. Maatwerk dus. Meer actief is ook nodig gezien onze plannen om tot 2030 ruim 1900 woningen te bouwen. Daarvoor is nog niet alle grond beschikbaar gemaakt. En in de casus Buytewech Noord zien we hoe lastig dit is met een halsstarrige belegger/ontwikkelaar.

Eigenlijk is de nota niet heel verrassend, maar er is meer mogelijk om de woonmarkt wat te beïnvloeden. Hoewel de grote vragen (renteaftrek, de verhuurdersheffing voor o.a. de corporaties, schenkingsregelingen, huurpunten e.d. ) bij de rijksoverheid liggen kan de gemeente ook het een en ander doen. In Nieuwkoop hebben we al de startersregeling een regeling waarmee we meer sociale huurwoningen reserveren voor eigen inwoners zelfbewoningsplicht van woningen instandhoudingstermijn voor nieuw te bouwen eigen woningen tot 200.000 euro voor mensen met een inkomen tot 50000 euro gedurende 5 jaar. De verkoop van echt goedkope grond aan woningcorporaties.

Benutten we alle mogelijkheden?

Best wat, maar de vraag is natuurlijk wel: doen we echt alles binnen onze mogelijkheden als gemeente om het probleem op te lossen. In het kader van het Grondbeleid kan een extra maatregel worden toegevoegd. Het verkopen van grond voor woningbouw onder erfpacht. De kosten van een woning bestaan grosso modo uit grondkosten en bouwkosten. De bouwkosten zijn de afgelopen jaren wel gestegen, maar niet zo veel als de stijging van de waarde van woningen. Dat betekent dat de grondwaarde de uiteindelijke ¨boosdoener is. Door gronduitgifte te doen onder erfpacht blijft de grondwaarde gedurende langere tijd beheerst (de duur van de erfpacht) en zal de waarde van woningen minder heftige schommelingen kennen. Het zal wat verder moeten worden uitgewerkt: voor welke soort woningen (er is een ruim palet mogelijk), voor welke termijnen, tegen welke prijzen, met

regels over eventueel vroeger of later toch verkopen etc. Uit de nota Grondbeleid valt op te maken dat uitgifte in erfpacht weliswaar tot de mogelijkheden behoort, maar dat de verkoop van grond de voorkeur verdient. Niet heel enthousiast dus.

Natuurlijk Nieuwkoop: Onderzoek mogelijkheden en effect erfpacht

De fractie van Natuurlijk Nieuwkoop wil uitgezocht hebben of erfpacht daadwerkelijk kan

helpen om de prijsontwikkeling van bepaalde woningen te beheersen. Op het voorstel van de fractie werd door de portefeuillehouder, Robbert-Jan van Duijn, positief gereageerd. Bij een verdere uitwerking van ¨instrumenten” om de volkshuisvesting te bevorderen zal ook een uitwerking gegeven worden over erfpacht. Naast andere instrumenten zoals Koopstart.

Eind dit jaar wordt een notitie hierover bij de gemeenteraad ingediend.

Nieuwkoop 30.09.2021

Fractie Natuurlijk Nieuwkoop